Wartość aktywów równa jest wartości pasywów, czyli zobowiązań plus kapitał własny. Elegancja bilansu bierze się z prostej zasady, która mówi, że wartość przedsiębiorstwa (jego kapitał własny) jest tym, co przedsiębiorstwo posiada (aktywa) minus to, co jest dłużne (zobowiązania). Bilans to nic innego jak spis wszystkich składników majątku przedsiębiorstwa oraz źródeł ich finansowania.
Bilans można przedstawić na grafie:
Idea bilansu oraz informacje w nich zawarte są uniwersalne. W zależności od kraju oraz szerokości geograficznej wyróżniamy różne podejście do bilansu i danych w nim zawartych. Bilas finansowy jest więc uzależniony od danych w nim zawartych, sposobu ich prezentacji, liberalizmu ekonomicznego danego kraju ale również od systemu podatkowego.
Analiza bilansu pozwala na określenie stanu faktycznego danego przedsiębiorstwa, który określony jest w postaci liczb bilansowych. Dzięki analizie możliwe jest uzyskanie informacji o płynności finansowej i dokonanych inwestycjach w przedsiębiorstwach. Najlepsza sytuacja występuje w przypadku, gdy aktywa stałe są w pełni pokryte kapitałem własnym. Zgodnie z tą regułą wszystkie aktywa stałe powinny być sfinansowane z własnego kapitału ze względu na to, że ta część majątku jest stale związana z przedsiębiorstwem, przez co ich zamiana na gotówkę ma niskie tempo - dlatego też powinna być sfinansowana stabilnym kapitałem. Natomiast gdy poziom kapitałów stałych jest równy lub wyższy od aktywów stałych oznacza to stabilność przedsiębiorstwa. Natomiast im wyższy jest udział kapitałów własnych w kapitałach stałych, tym przedsiębiorstwo ma większą swobodę i niezależność finansową. W dzisiejszych czasach niestety firmy w takiej sytuacji to nisza. Większość firm chcąc utrzymać się na rynku musi korzystać z finansowań zewnętrznych lub pożyczek udziałowców. W takiej sytuacji Kadra Zarządzająca musi być bardzo ostrożna, ponieważ duży wzrost zobowiązań to ryzyko problemów finansowych a w konsekwencji bankructwa. Zobowiązania mogą być naprawdę czymś pozytywnym pod warunkiem, że firma jest dobrze prowadzona i przygotowana na kryzys, a prawdopodobieństwo bankructwa jest wtedy znikome. W czasach kryzysu firmy borykają się z ogromnymi problemami finansowymi i w zależności od długości i wielkości kryzysu muszą ciągle dostosowywać swoją politykę do tego co dzieje się na rynku a co najważniejsze dawać swoim klientom możliwość rozłożenia płatności na raty lub płatności w dłuższych terminach. Powiedzenie „Lepszy jest wróbelek w ręku niż kanarek na dachu” ma w tej sytuacji idealny oddźwięk. Niestety ale to również wiążę się z dużym ryzykiem finansowym.
Warto zwrócić uwagę na fakt w jaki sposób oceniane są firmy w USA. Czytając bilanse firm w USA zauważyłem, że bilanse przedstawia się klasycznie, ale aby zwiększyć atrakcyjność inwestowania w firmę bardzo mocno akcentuje się i ocenia jakość firmy. Jakość jest najważniejszą rzeczą, którą ocenia klient podejmując decyzję „czy inwestować”. Jeśli firma jest postrzegana jest jako firma oferująca produkty lub usługi najlepsze na rynku, to ma perspektywy rozwoju i szansę na duże zyski. Drugą rzeczą jest przewidywalność. Skoki cen usług lub produktów, często dyskwalifikują firmę lub zniechęcają do inwestowania szczególnie w czasach kryzysu.
Prezes Zarządu FPC International
Specjalista z 30 letnim doświadczeniem w branży ubezpieczeniowo-inwestycyjnej
Ryszard Jurkowski